De Congreskolom in Brussel werd in 1850 opgericht naar het ontwerp van Joseph Poelaert. Na de eerste wereldoorlog werd op 11 november 1922 het graf van de Onbekende Soldaat bijgeplaatst. Het monument maakt deel uit van het Congresplein dat sinds 1998 als landschap is beschermd.
In 2020 heeft de Regie der Gebouwen de belichting van de Congreskolom vernieuwd. De werken werden uitgevoerd met het akkoord van de Commissie voor Monumenten en Landschappen.
Historiek
De Congreskolom, opgericht in 1850, is een Belgisch monument bij uitstek. Ze werd opgericht ter ere van het eerste Nationaal congres, als een bevestiging van de jonge Belgische Natie. Joseph Poelaert was de architect van het prestigieuze monument.
De kolom vertelt ons de Belgische geschiedenis van september 1830 tot juli 1831. Op het onderste deel van het voetstuk zie je de uitgehouwen namen van de burgers die de voorlopige regering hebben gevormd.
Op de voorzijde van de piëdestal zijn de 27 artikels gebeiteld waarin de grote beginselen van de Grondwet zijn vastgelegd.
De sierlijsten boven de guirlandes, tussen de bronzen standbeelden, herinneren aan de belangrijkste gebeurtenissen van de Revolutie. Op de hoeken van het voetstuk zijn vier bronzen figuren van 3,5 m hoog afgebeeld die de fundamentele vrijheden voorstellen: de Vrijheid van Eredienst, de Vrijheid van Vereniging, de Vrijheid van Onderwijs en de Persvrijheid. Onmiddellijk daarboven is er een lijst met de wapenschilden van het land en de toenmalige provincies, versierd met lauriertakken.
Een energieke kracht gaat uit van de bronzen leeuwen op de sokkel. De Regie der Gebouwen restaureerde deze beelden in 1997.
Met een hoogte van 4,70 meter straalt het standbeeld van Koning Leopold I de rust en de waardigheid van een Vorst uit. In 1991 werd het gerestaureerd door de Regie samen met de top van de Congreskolom. Het is vooral het kapiteel die de kolom haar sierlijkheid geeft. De fries is voorzien van elegant loofwerk; op de vier zijden ervan zijn de Wijsheid, de Kracht, de Onsterfelijkheid en de Roem afgebeeld. De piëdestal boven het kapiteel, waarin zich de bronzen trapdeur met wapenschild bevindt, is versierd met palmetten en andere versierselen waarboven een kroon is gebeeldhouwd.
Een trap met 200 treden leidt naar het bovenste deel van het kapiteel. Om veiligheidsredenen is de zuil niet toegankelijk voor het publiek.
2020: vernieuwing van de belichting
De bedoeling is om het monument te belichten met zuinige led-toestellen die zo weinig mogelijk zichtbaar zijn. Om het effect van de waakvlam aan het graf van de Onbekende Soldaat niet te verstoren, werd ervoor gezorgd dat de lichtvervuiling rond de sokkel van de Congreskolom tot een maximum beperkt wordt.
In overleg met de Commissie voor Monumenten en Landschappen van het Brussels Gewest werd een lichtstudie uitgewerkt.
Bij de keuze van de belichting werd een onderscheid gemaakt tussen de teksten, de zuil en de standbeelden:
- De congresteksten op de sokkel krijgen langs de vier zijden een accentverlichting door middel van lineaire led-toestellen.
- De zuil wordt belicht door 8 projectoren met een smalle lichtbundel die bovenop de sokkel werden geplaatst.
- Het standbeeld van Koning Leopold I wordt belicht door kleine led-spots die via ijzeren staven op een zeker afstand van het standbeeld geplaatst werden. Op die manier werd er een grote belichtingshoek bekomen en valt er minder schaduw op het beeld.
2002-2008: restauraties en renovaties aan de Congreskolom
In de periode 2002 tot 2008 werden er verschillende renovaties en restauraties uitgevoerd aan de Congreskolom:
2002 - Reiniging en restauratie van de Congreskolom
In 2002 werd de Congreskolom gereinigd en gerestaureerd. Zo werd de zandsteen waarmee het monument is opgebouwd met laserstraal gereinigd. Er werd ook een bijkomende oppervlaktebehandeling toegepast volgens de techniek “eau forte”, dit is het borstelen met een oplossing van hydraulische kalk en water met toevoeging van natuurlijke pigmenten en een fixatief. Beschadigde stenen werden vervangen.
De herdenkingspanelen in witte Carrara-marmer aan de achterzijde van het monument, die door erosie sterk waren aangetast, werden volledig vernieuwd.
De bronzen borstwering van het balkon werd gereinigd en opnieuw verguld. De toegangsdeur tot het balkon boven werd hersteld en van een nieuwe koperen bekleding voorzien.
In de kolom zelf werd het lokaaltje dat vroeger dienst deed voor de wachter, opgefrist en geschilderd. Ook de metalen trapbekleding werd hersteld en gerestaureerd.
Onderaan de sokkel werden werken uitgevoerd om de stabiliteit te verbeteren.
De restauraties werden uitgevoerd dankzij de financiële steun van de Nationale Loterij.
2007 - Restauratie en opnieuw aanleggen van de directe omgeving
In 2007 werd de directe omgeving rond de zuil gerestaureerd en heraangelegd. De grind- en zandlagen werden uitgegraven en er werd een verharding in dolomiet aangebracht. De waterafvoerputten werden vernieuwd en er werden draineringsleidingen en een waterverzamelput geplaatst. De balusters in blauwe hardsteen werden hersteld, vernieuwd en opnieuw verankerd.
2008 - Restauratie van de 4 bronzen standbeelden die de fundamentele vrijheden voorstellen
In 2008 werd het bronzen standbeeld dat de persvrijheid voorstelt, in een atelier gerestaureerd nadat het tijdens een storm van zijn sokkel was gevallen. De 3 andere bronzen beelden werden ook van hun sokkel gehaald om ze binnenin te reinigen en de stabiliteit te onderzoeken. Alle 4 de beelden werden verankerd aan het monument.
Laatst gewijzigd op 20 december 2019.
