Op 6 mei 2014 werd het nieuwe Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent ingehuldigd. Het biedt plaats aan 270 mannelijke geïnterneerde patiënten met een hoog of middelhoog veiligheidsrisico die niet in de reguliere psychiatrie terechtkunnen. Bij de realisatie van het centrum trad de Regie der Gebouwen op als aanbestedende overheid en als bouwheer.
Architectuur
Het concept van het nieuwe complex laat zich duidelijk aflezen in de architectuur. Alles is opgebouwd rond een H-vormige circulatie, met aan de uiteinden drie woonpaviljoenen en het inkomgebouw. Het concept van het Forensisch Psychiatrisch Centrum houdt rekening met de evolutiecyclus die de geïnterneerde patiënt doorloopt in het centrum.
De gesloten instelling bestaat uit verschillende afdelingen/paviljoenen:
- observatie en oriëntatie
- intensieve behandeling
- verpleging
- resocialisatie
Rond het centrum ligt een dubbele beveiligde perimeter. De verschillende paviljoenen zijn centraal met elkaar verbonden. De architectuur van het gebouw (twee bouwlagen voor de woonpaviljoenen, drie bouwlagen voor het hoofdgebouw) is harmonieus in de omgeving geïntegreerd.
Bouwdelen
In het centrale gedeelte bevinden zich alle ondersteunende diensten, werk- en ontspanningsruimten, therapielokalen en gespreksruimten. De woonpaviljoenen liggen in waaiervorm rond het centrale gedeelte. Zij hebben elk hun eigen identiteit en zijn kleinschalig gehouden om een woonklimaat te benaderen.
De afdeling resocialisatie biedt plaats aan vier afdelingen van vier patiënten. De andere paviljoenen bieden plaats aan elk acht afdelingen van acht tot twaalf patiënten. De afdelingen liggen rug aan rug, zodat ze samengevoegd kunnen worden: zowel voor de behandeling als voor het inzetten van personeel.
De afdelingen observatie/oriëntatie en intensieve behandeling liggen binnen de beveiligingsmuur.
De afdeling verpleging heeft een meer transparante beveiliging en is meer op de omgeving gericht, zodat patiënten weer vertrouwd raken met een natuurlijke omgeving.
Alle voorzieningen op paviljoenniveau (gespreksruimten, therapie, verzorging) liggen buiten het woongebouw maar zijn wel direct aansluitend. Daardoor kunnen de patiënten voor hun dagelijkse activiteiten de afdeling verlaten en een normaal dagritme opbouwen.
Het inkomgebouw met onthaal, receptie/portier en beveiligingsbunker bevindt zich aan de nieuw gecreëerde toegangsweg vanaf de Wiedauwkaai. Naast het gebouw bevindt zich het sas voor de voertuigen die toegang hebben tot de binnenkoer.
Bij de afdelingen observatie en intensieve zorgen is een gezamenlijke tuin aangelegd met praathoeken en ruimte voor sport en ontspanning. Bij de afdeling verpleging en resocialisatie is het concept gebaseerd op het idee van volkstuintjes, met de mogelijkheid om bijvoorbeeld moestuinen aan te leggen of kleine dieren te verzorgen. Die activiteiten kunnen een belangrijke bijdrage leveren in het therapeutisch proces.
Duurzaamheid
Het Forensisch Psychiatrisch Centrum is een voorbeeld voor duurzaam bouwen en duurzaam energiegebruik.
De hinder voor de buurbewoners werd tijdens de werf tot een minimum beperkt en er werd aan een doorgedreven afvalbeheer gedaan.
Bij de keuze van de materialen speelt de gebruiksduurzaamheid een belangrijke rol. De gebruikte materialen zijn corrosiebestendig, slijtvast, vandaalbestendig en eenvoudig te onderhouden. Waar mogelijk is recycleerbaar materiaal gebruikt.
Aan de gebouwen werden hoge isolatie-eisen opgelegd. Zo is er superisolerend en zonwerend glas gebruikt. Het gebouw haalt een K-waarde 26. Een gedeelte van de dakoppervlakte heeft een groendak.
Voor de warmteproductie worden behalve condensatieketels ook een warmtekrachtkoppelingsinstallatie gebruikt. Die installatie produceert elektriciteit voor eigen gebruik. De vrijkomende warmte wordt gerecupereerd en staat het ganse jaar in voor onder meer het sanitair warm water.
Voor de verlichting viel de keuze op energiezuinige spaarlampen.
De lozing van regenwater en afvalwater wordt zoveel mogelijk beperkt. Er worden waterbesparende toestellen gebruikt, het regenwater wordt gerecupereerd en hergebruikt en het fecaal afvalwater wordt eerst behandeld alvorens het in de riolering wordt geloosd.
Een performant gebouwenbeheersysteem zorgt ervoor dat de technische installaties optimaal geregeld en aangestuurd worden, in functie van het gewenst comfort en van het gewenst gebruiksprofiel.
Ligging en toegankelijkheid
Het centrum is gebouwd op de Wondelgemse Meersen (Hammerikstraat, Wiedauwkaai, Buitensingel), ten noorden van het stadscentrum. De grenzen van het centrum worden gevormd door een betonfabriek in het noorden, de Limbastraat in het oosten, een nieuwe stelplaats voor de Lijn in het zuiden en de Oude Lieve in het westen.
In de onmiddellijke omgeving van het terrein is een parking voor bezoekers en personeel aangelegd.
De stad Gent heeft een ringweg (Buitensingel) langs de spoorlijn aangelegd, met een doorsteek naar het Forensisch Psychiatrisch Centrum.
De hoofdingang van het centrum bevindt zich aan de zuidkant van de site, ter hoogte van de Hamerikstraat.
Technische fiche
Eigenaar: Belgische staat
Aanbestedende overheid/bouwheer: Regie der Gebouwen
Eindgebruiker: Federale Overheidsdienst Justitie (directoraat-generaal Penitentiaire instellingen), Federale Overheidsdienst Volksgezondheid
Studieteam: tijdelijke vereniging Abscis - dJGA - Ingenium - Derveaux - AT Osborne
Aannemer: nv Denys
Duur werken: 2011-2014
Terreinoppervlakte: ongeveer 4,9 ha
Oppervlakte complex: ongeveer 29.854 m²
Investeringskost: ongeveer 80 miljoen euro
Laatste wijziging op 13 februari 2017.
