Het Gesloten Centrum van Merksplas (CIM) bevindt zich op het domein Merksplas-Kolonie, een voormalige landloperskolonie waar ook een gevangenis is. In oktober 2022 werd gestart met de grondige renovatie van Blok 1 van het CIM.  

Waardevol erfgoed

Merksplas-Kolonie is aangeduid als beschermd cultuurhistorisch landschap. Het domein  was vroeger een landloperskolonie, maar verloor deze functie met de afschaffing van de wet op de landloperij in 1993. 

De voormalige verblijfspaviljoenen van de kolonie werden toen toegewezen aan het toenmalige ministerie van Binnenlandse Zaken voor de inrichting van een “gesloten onthaalcentrum voor illegale vluchtelingen”. 

Het CIM fungeert als een gesloten centrum waar asielzoekers verblijven wiens asielaanvraag  werd afgewezen en personen die nooit een administratieve procedure opgestart hebben voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning. Ze verblijven er tijdelijk in afwachting van hun repatriëring. 

In oktober 2022 werd gestart met de grondige renovatie van Blok 1 van het CIM. Deze dateert van rond 1878 en is één van de oudste complexeenheden van de voormalige kolonie, ingericht met  gemeenschappelijke slaapzalen. Het gebouw  zelf behoort tot  het bouwkundig erfgoed in Vlaanderen.

Omdat zowel het gebouw als de site beschermd zijn, gebeurt de renovatie in nauw overleg  met het Vlaams Agentschap Onroerend Erfgoed.   

Aanpassing aan de hedendaagse normen

Blok 1 bevindt zich nog steeds in de oorspronkelijke toestand van bij de start van het CIM zo’n 30 jaar geleden. In die tijd werd gekozen voor grote leefgemeenschappen, met slaapzalen van 20 tot 25 personen en een grote gemeenschappelijke ontspannings- en sanitaire ruimte. 

In de loop der jaren bleek  dat deze minimale infrastructuur niet ideaal is voor de veiligheid van het personeel en de leefbaarheid voor de bewoners. 

De meeste lokalen zijn ondertussen al een hele tijd niet meer in gebruik als bewonerskamers, een renovatie drong zich dan ook op. 

Blok 1 is het enige woonblok dat momenteel nog volgens het oude systeem is ingericht. Alle andere blokken van het CIM zijn de voorbije jaren al aangepast aan de hedendaagse normen.  Zo werd in 2015 Blok 3 volledig gerenoveerd en in 2019 werd in Blok 5 een nieuwe, hoogbeveiligde vleugel in gebruik genomen gericht op een individueel regime.

Een complete renovatie en herinrichting

Op het gelijkvloers van Blok 1 worden een nieuwe medische dienst  ingericht en nieuwe bezoekersruimtes met een rechtstreekse toegang vanaf de portierloge, wat zal zorgen voor meer flexibiliteit in de bezoekuren voor de bewoners. De vernieuwde infrastructuur zal ten dienste staan van het hele centrum. 

Op de 1ste verdieping worden aparte kamers van 2 tot 4 personen gecreëerd,  elk uitgerust  met sanitaire voorzieningen. Daarnaast komt er ook een grote gemeenschappelijke ontspanningsruimte, evenals andere ondersteunende lokalen voor de bewoners van Blok 1. 

Dankzij deze  renovatie wordt de capaciteit van het centrum uitgebreid  met een 40-tal plaatsen. Zo zal het centrum na renovatie 180 bewoners kunnen opvangen. De veiligheid van het personeel en het comfort en de privacy van de bewoners worden ook sterk verbeterd. 

Verbetering van de energieprestatie

De energieprestatie van het complex wordt verbeterd,  rekening houdend met de beperkingen die een geklasseerd monument op dit vlak met zich meebrengt. 

Zo wordt er een ventilatiesysteem geïnstalleerd met warmterecuperatie. Vroeger kon er enkel geventileerd worden door de ramen open te zetten. Op die manier ging veel warme lucht verloren. 

Ook de luchtdichtheid van de ramen wordt verbeterd, zodat er geen warme lucht verloren gaat langs de kieren. Zo kan het ventilatiesysteem maximaal warmte recupereren.

Het luchtdebiet van de bezoekzaal zal geregeld worden in functie van het CO2-gehalte in de ruimte. Op deze manier is er steeds een aangenaam binnenklimaat en kan er energie bespaard worden op de momenten dat de zaal niet wordt gebruikt of er niet veel personen aanwezig zijn. 

Technische fiche

Eigenaar: Belgische staat
Bouwheer: Regie der Gebouwen
Gebruiker: Dienst Vreemdelingenzaken (FOD Binnenlandse Zaken)
Totale kostprijs renovatie Blok 1: ongeveer 4,5 miljoen euro (inclusief btw)
Aannemer renovatie Blok 1: Monument – Goedleven NV
Duur van de werken: oktober 2022 – voorjaar 2025

 


Laatst gewijzigd in februari 2024.