Op 20 mei 2014 werd de gevangenis in Leuze-en-Hainaut officieel geopend. Ze werd ontworpen, gebouwd en gefinancierd door het consortium FPR Leuze (Cordeel - Confinimmo - Willemen) die ook het onderhoud ervan op zich neemt. De federale staat, eigenaar van de gevangenis, betaalt gedurende 25 jaar een beschikbaarheidsvergoeding aan het consortium.
Masterplan
Het eerste Masterplan: Detentie en internering in humane omstandigheden voorzag ook de bouw van nieuwe inrichtingen. Een van die nieuwe inrichtingen was de gevangenis van Leuze-en-Hainaut, die tot 312 gedetineerden kan opvangen.
Concept
Ath en Doornik, twee naburige steden die werden versterkt door Vauban, dienden als basis bij het ontwerp van de gevangenis. De omgeving van de gevangenis werd inderdaad als dusdanig geconcipieerd om een bijkomende architecturale kracht aan het bouwwerk te verlenen en een zin te geven aan de vormgeving van het landschap. De gevangenis met haar muren, beschermingtaluds en grachten wordt opgenomen in het landschap. De muren, in de vorm van een vijfhoek, vormen de omheining. De beschermingstaluds zijn bewegingen van grond die het centrum integreren in het landschap. En ten slotte zijn er ook de grachten, draineerzones en moerassen. Het project is gebaseerd op beveiliging, functionaliteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Beton, glas en staal zijn de belangrijkste bouwmaterialen.
PPP Award 2013
De Regie der Gebouwen ontving de PPP Award 2013 voor haar Publiek-Private Samenwerkingsproject bij de bouw van de nieuwe gevangenissen in Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-en-Hainaut. Bij het toekennen van de PPP Award werden meerdere criteria gehanteerd: marktconformiteit, doorlooptijd en proces bij het opzetten van het project, meerwaarde van het project in zijn omgeving en het vernieuwend karakter van het project.
Duurzaam bouwen
De vereisten met betrekking tot de energieprestaties overschrijden de vereisten van de geldende reglementering met een globaal isolatieniveau van 30 K en met een totaal E-peil van 60.
De ontwerpers van het project opteerden voor het internationaal erkende BREEAM-certificaat (Building Research Establishment Environmental Assessment Method). Dit certificaat heeft betrekking op de milieuprestaties van een gebouw tijdens zijn hele levenscyclus.
Het project omvatte verschillende duurzame maatregelen in alle fasen (ontwerp, bouw en gebruik):
- de keuze van de materialen op basis van de Green Guide to Specification;
- het gebruik van duurzaam en performant isolatiemateriaal om het energieverbruik te verminderen, een warmtekrachtkoppeling;
- het plan voor het afvalbeheer van de site;
- de invoering van een plan voor duurzaam beheer waarbij de klemtoon ligt op energie;
- het gebruik van regenwater en duurzame bevoorrading;
- de landschappelijke inplanting;
- de installatie van een paar honderd zonnepanelen op de daken van de sporthal en het logistieke en administratieve gebouw.
Inkomgebouw
Het inkomgebouw vormt een paviljoen met twee verdiepingen. Het bestaat uit glas en metaal en het is licht, ruim en toegankelijk. Het gebouw dient als een controlesas voor de bezoekers en de voertuigen.
Bezoekersgebouw
Het bezoekersgebouw is gelegen aan de voorkant van het hoofdgebouw. Het is rechtstreeks toegankelijk via de koer die het inkompaviljoen scheidt van de cellenzone. Door de transparante structuur is de bezoekerszaal heel licht. De verschillende ruimtes zijn er ingericht rond een patio. Een tuin werd speciaal ingericht op kindermaat. De ingang voor de gedetineerden is gescheiden van die voor de bezoekers. De circulatiegangen, die toegang geven tot de verschillende bezoekersruimtes (individuele ruimtes, spreeklokalen, bezoek zonder toezicht) worden op natuurlijke wijze verlicht via een dakraam. Hierdoor baadt deze aangename ruimte in het licht. De vloer van de gemeenschappelijke bezoekerszaal is verfraaid met tekeningen om de zaal wat op te fleuren.
Hoofdgebouw
In het stervormige hoofdgebouw kijkt het panoptische centrum (controlezone) uit op de vier cellenvleugels. Elke vleugel heeft een aparte kleur die zich spiraalsgewijs slingert over de vloer en de muren. Het panoptische centrum is heel ruim.
De cellen zijn functioneel ingericht (bed, bureau en kasten zijn vastgemaakt aan de muur). Ze zijn ook uitgerust met een sanitaire zone met douche, wastafel en een toilet. De kleuren van de muren en de plafonds van de cel zorgen voor meer licht en dragen bij tot een aangename sfeer. De werkplaatsen zijn grote, hoge en functionele ruimtes. Sommige gedetineerden zijn er verschillende uren aan de slag.
Het complex beschikt ook over een keuken, een onthaal- en opnamecentrum, sportzalen, zalen voor het personeel (refter, sport, fitness, enz.), een paviljoen voor vrouwelijke gedetineerden en de verschillende technische lokalen.
Een paviljoen dat is afgescheiden van het hoofdcellencomplex maakt het mogelijk om 12 vrouwen op te nemen in een regime van gemeenschappelijke detentie.
Integratie van kunstwerken
Mens en milieu staan centraal in de ontwikkeling en de werking van de gevangenis. Daarom werden er kunstwerken geïntegreerd.
Aan de ingang bevindt zich bijvoorbeeld een beeld in hout en brons van Georges De Decker. Het beeld stelt een figuur voor die met zijn hoofd naar beneden gericht staat: De omgekeerde wereld.
In het eredienstlokaal is een glas-in-loodraam ingewerkt in een stalen profiel, dat tegen het bestaande raam geplaatst is. Het glas-in-loodraam werd vervaardigd door George De Decker in samenwerking met Glasmalerei Jansen (Duitsland).
Rond het panopticum (de centrale kern) bevindt zich een grafische fresco van Franca Ravet.
Technische fiche
Eigenaar: Belgische staat
Bouwheer: Regie der Gebouwen
Gebruiker: Federale Overheidsdienst Justitie
DBFM-consortium: FPR Leuze (Cordeel – Confinimmo – Willemen)
Capaciteit: 312 plaatsen
Duurtijd werken: 2012-mei 2014
Laatste wijziging op 15 september 2017.
