In februari 2014 opende een nieuwe gevangenis met 312 plaatsen in Beveren. De gevangenis werd ontworpen, gebouwd en gefinancierd door het consortium BAM PPP en wordt ook door dat consortium onderhouden. Bij de ontwikkeling stond een humane detentie centraal.

De gevangenis van Beveren werd opgericht in het kader van het eerste masterplan van de Federale Overheidsdienst Justitie voor een humane detentie. De Regie der Gebouwen trad op als bouwheer voor de gevangenis. De Belgische staat is eigenaar van het complex en betaalt gedurende 25 jaar een beschikbaarheidsvergoeding aan het consortium.

PPP Award 2013

In 2013 kreeg de Regie der Gebouwen de PPP Award 2013 (kort voor Public Private Partnerships Award) voor de bouw van de gevangenissen in Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-en-Hainaut.

Bij het toekennen van de PPP Award worden meerdere criteria gehanteerd: marktconformiteit, doorlooptijd en proces bij het opzetten van het project, meerwaarde van het project in zijn omgeving en het vernieuwende karakter van het project. De jury bestond uit experten in publiek-private samenwerking. De jaarlijkse Public Private Partnerships Awards zijn een initiatief van European and Belgian Procurement (EBP).

Humane en transparante gevangenis

Het uitgangspunt bij het ontwerp van de gevangenis was dat de vorm de functie volgt. Het vernieuwende concept sluit aan bij een humane en evoluerende visie op detentie, die erop gericht is de gedetineerde voor te bereiden op herintegratie in de samenleving.

Zowel op plan als in werkelijkheid is het concept van de gevangenis herkenbaar en overzichtelijk. De verschillende functies vallen duidelijk van elkaar te onderscheiden, maar toch ziet het complex eruit als één geheel. Dat draagt bij tot een goede oriëntatie en stimuleert het gemeenschapsgevoel.

De compacte en transparante gevangenis is harmonieus ingeplant in het landschappelijk weefsel. Ze ligt dwars tegenover de E17, met een duidelijk perspectief en een zicht op de kortste zijde als resultaat. Rondom is er een bufferzone met een strak raster van populieren voorzien.

Indeling en architectuur

Het gevangeniscomplex bestaat uit vier afzonderlijke bouwdelen: het toegangsgebouw, het dienstengebouw, het cellulair gedeelte en het logistieke gebouw.

Die vier aparte delen zijn met elkaar verbonden door transitiegebouwen of gangen. Die bevatten glas en verluchtingsroosters, zodat buitenlucht, geuren en geluiden in de ruimte kunnen binnenkomen.

De vier delen zijn:

  • Toegangsgebouw

Het kleinschalige toegangsgebouw ligt aan de oostkant, zodat de ingang van het complex meteen zichtbaar en goed herkenbaar is voor wie via de E17 van Antwerpen komt.

  • Dienstengebouw

Het dienstengebouw bestaat uit kantoren voor de administratie, een sportcomplex, een bezoekerscomplex, de afdeling beperkte detentie, een onthaalcomplex voor de gedetineerden, een nationaal transfercomplex en een zittingszalencomplex.

  • Logistiek gebouw

Het logistiek gebouw ligt biedt onder meer onderdak aan de werkplaatsen. Er is ruimte voorzien voor de levering van goederen.

  • Cellulair gebouw

Het cellulair gebouw werd niet ontworpen volgens het traditionele stervormige vingermodel, maar volgens een kruismodel. Daardoor is er meer ruimte tussen de verschillende vleugels. Het bestaat uit vier vleugels rond één centrale toezichtskern, ook “panopticon” genoemd.

Het cellulair gebouw bestaat uit twee verdiepingen en een zolder met technische installaties. Door de helling van het dak kan er via de rechtopstaande ramen veel licht doordringen tot in de cellenvleugels.

De cellenvleugels zelf bestaan uit open galerijen, voor meer transparantie en een groter veiligheidsgevoel. Door hun specifieke vorm ontstaan er atria, binnenplaatsen, die centrale ruimtes creëren. Ze zijn langs de kant van de centrale toezichtskern gebouwd, zodat de werknemers een goed zicht hebben op de celdeuren.

Het cellengedeelte bevat cellen voor een of twee personen. Elke cel is voorzien van sanitair. Bij de inrichting ging veel aandacht naar overzichtelijkheid, veiligheid en een goede ruimtelijke belevingskwaliteit.

Ten slotte heeft de gevangenis twee gesloten “wandelingen”, die door het groen (met onder meer kunstgras) een humaan karakter krijgen. Verder zijn er ook vier binnentuinen aangelegd, waarvan voor elke tuin de beplanting is aangepast aan het seizoen (lente, zomer, herfst, winter).

De buitengevels variëren in functie van het landschap en zijn ruwer afgewerkt dan de gladde binnengevels van de gebouwen.

Toegankelijkheid

Het hele complex is integraal toegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit. Zo werden onder meer aangepaste parkeerplaatsen en cellen en aangepast sanitair voorzien en zijn er bijvoorbeeld ribbeltegels voor slechtzienden in het bezoekersgebouw.

Technische fiche

Eigenaar: Belgische staat
Bouwheer: Regie der Gebouwen
Eindgebruiker: Federale Overheidsdienst Justitie
DBFM-consortium: BAM PPP
Archeologische opgravingen 2011: Ruben Willaert bvba en ADC ArcheoProjecten
Termijn terbeschikkingstelling: 25 jaar (daarna neemt de Belgische staat de gevangenis over)
Oppervlakte site: 14 hectare
Bruto-oppervlakte gevangenis: ongeveer 31.000 m²
Capaciteit: 312 plaatsen
Duur werken: 2012-2014

 

Laatste wijziging op 24 januari 2017