Het herdenkingsmonument voor de geallieerden van de Eerste Wereldoorlog in Cointe bestaat uit een torengebouw, beheerd door de Regie der Gebouwen, en de Heilig-Hartbasiliek, die eigendom is van de vzw “Monument régional du Sacré-Cœur”.
Geschiedenis van de toren
In 1923 werd op het eerste Congres van de Intergeallieerde Federatie van Oud-strijders de wens uitgesproken om ter ere van de geallieerde soldaten een monument op te richten in een land dat zwaar getroffen was door WOI. Twee jaar later viel de keuze op de Belgische stad Luik.
De Antwerpse architect Jos Smolderen stond in voor het ontwerp. De werken namen meerdere jaren in beslag, van 1928 tot 1938 en werden volledig gefinancierd bij openbare inschrijving van de geallieerde landen.
Sinds de opening in 1938 heeft de toren verschillende werkzaamheden ondergaan.
Architectuur
Het herdenkingsmonument bestaat uit enerzijds een grote ruimte in open lucht ter hoogte van de eerste esplanade die omringd is met acht zuilen: “la Salle des Pylônes”. Van hieruit leidt een een halfronde trap naar de toren.
De toren bestaat uit een zaal ter hoogte van de tweede esplanade en uit de zogenaamde “Crypte”, een zaal op lager niveau waarin meerdere herdenkingsmonumenten van de geallieerde naties zijn ondergebracht. Het gaat om een Frans-Belgische allegorie, een Roemeense sarcofaag en een Spaans monument. Tussen deze beide niveaus bevindt zich een galerij die dienst doet als conciërgewoning.
Boven beide zalen bevinden zich acht verdiepingen waarvan sommige een onafgewerkt uitzicht vertonen. De bakstenen muren en de structuur in beton zijn zichtbaar en de balustrades zijn weinig gedetailleerd. De centrale achthoekige holle ruimte geeft een doorkijk tot de nok van het gebouw en accentueert de hoogte van het monument. Een gietijzeren balustrade in art-décostijl zoomt deze holle ruimte af op de drie laagste verdiepingen.
De toren is een duidelijk voorbeeld van de art-décostijl: een zuivere belijning, gestileerde muuropeningen en geometrische volumes. In de toren zorgt de geometrische vormgeving ervoor dat de sierelementen (de gietijzeren balustrades, de motieven van de betegeling, de tekeningen van de deuren) en de samenstelling van de vlakken (in een vierkant ingeschreven achthoek) goed tot hun recht komen.
Beveiliging van de site
In 2021 werd een werkgroep opgericht met de Regie der Gebouwen en de diensten van de Stad Luik om bijkomende veiligheidsmaatregelen te nemen en het onderhoud van de site te verbeteren.
In maart 2021 heeft de Regie der Gebouwen de installatie voltooid van bewakingscamera’s op de site.
Tegelijkertijd heeft de vzw die eigenaar is van de basiliek een oproep tot projecten gelanceerd om de site op te waarderen.
De Regie der Gebouwen bestudeert momenteel de veiligheidsaspecten met de uitvoerder van het project (parking, omheining, beheer en bewaking, enz.), die niet enkel de basiliek betreffen maar ook de volledige toren.
Reconstructie van de helmen
In januari 2021 werden de helmen in het herdenkingsmonument voor de geallieerden in Cointe gestolen.
In 2022 werd een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Universiteit van Luik, die verantwoordelijk zal zijn voor de historische studie, de registratie van de bronzen elementen en de reconstructie van de helmen.
In de tussentijd is er een driehoekige gedenksteen met gegraveerde helmen geïnstalleerd, gemaakt door de diensten van de stad.
Restauratie van de toren
Sinds de opening in 1938 werden er in de toren verschillende werken uitgevoerd.
Tussen 2007 en 2008 werden de gevelstenen gereinigd en werden de aluminium ramen uit de jaren ‘80 vervangen door stalen ramen die gelijkaardig zijn aan de oorspronkelijke ramen maar aangepast zijn aan de huidige veiligheidsnormen.
Tussen 2010 en 2012 werden de liften en de elektrische installatie (verlichting, telefonie, informatica, enz.) in de toren vernieuwd.
Als laatste interventie werden tussen 2012 en 2014 de buitenterrassen (stabilisatie en versterking van de terrastegels, waterdichting en bevloering) gerenoveerd. De esplanade en de trappartijen werden hersteld, daar waar nodig werden stenen vervangen, de vloeren werden genivelleerd, het voegwerk werd vernieuwd en de riolering werd hersteld. Om een uitzonderlijk panoramisch zicht op de stad Luik mogelijk te maken, werden de lager gelegen beplanting herschikt. Tussen de parking vóór het herdenkingsmonument en de grote, laagste esplanade werd een toegangsweg voor dienstvoertuigen (onderhoud en hulpdiensten) aangelegd. Om de site toegankelijk te maken voor personen met een handicap werden twee buitenliften geplaatst die de verschillende niveaus met elkaar verbinden. De installatie van een architecturale sfeerverlichting accentueert de schoonheid van het herdenkingsmonument en de omliggende esplanades.
De Regie der Gebouwen stond in voor alle architectuur-, stabiliteits-, elektriciteits- en elektromechanische studies.
Lichtbaken op de toren
Bovenop de toren werd er een energiezuinige, tijdsbestendige projector geplaatst met een vermogen van 2000 watt (het equivalent van 3 vaatwasmachines).
Het project is ontstaan uit een samenwerking tussen de vzw “Phare de Liège” en het bedrijf Sky Light die ook de lichtbaken van de Eiffeltoren heeft gemaakt.
Laatst gewijzigd in juli 2023
