In januari 2025 heeft de Regie der Gebouwen de opdracht toegewezen voor de restauratie van de Wintertuinserre. Deze omvangrijke werken zullen in 2025 beginnen en eindigen in 2027.
Context
De Wintertuinserre werd in opdracht van koning Leopold II gebouwd tussen 1874 en 1876 naar een ontwerp van architect Alphonse Balat.
Het was de eerste serre van het indrukwekkende glazen complex dat zou opgericht worden op het domein van Laken. Deze serre wordt, sinds haar oplevering, gebruikt voor koninklijke recepties.
Architectuur
De Wintertuinserre is ongeveer 30 meter hoog, met een diameter van 60 meter, en wordt overkoepeld door een kroon. Het metalen skelet omvat 36 zichtbare bogen die steunen op een Dorische zuilenrij.
Haar omvangrijke afmetingen maken de groei van een weelderige vegetatie mogelijk. De wanden zijn versierd met rotsstukken uit gegoten cement op een metalen wapening, waar een verscheidenheid aan planten aanwezig is.
De serre beschut een subtropische vegetatie.
Studie
De Regie der Gebouwen heeft de studie rond de restauratie van de Wintertuin toegewezen aan het studiebureaus MA2 - Chatillon Architectes.
Deze studie vond plaats van 2019 en 2021 en beschrijft onder andere de volgende elementen:
- de beschermingselementen en -middelen die nodig zijn om de goede werking van de serres te allen tijde en ongeacht de buitentemperaturen te garanderen
- de opbouw en ontmanteling van de stellingen
- de aanpassingen die nodig zijn voor de verlichting en de elektriciteit (met inbegrip van de bedrading, de verlichtingsapparaten, de vloerverlichting, de wandversterkingen, de schakelaars, de openingsmechanismen van vensters, de luidsprekers, enz.)
- de aanpassingen die nodig zijn voor de ventilatie, de verwarming, de verluchting en de airconditioning
- de regelmatige schoonmaak tijdens de werken van de werfzone
- de beveiligings- en signalisatie-elementen die nodig zijn voor het goede verloop van de werken en voor wanneer de serres geopend zijn voor het publiek.
- het voorzien van de wettelijk verplichte uitrustingen in verband met veiligheid en toegankelijkheid van personen en gebouwen
- de wegen, voetpaden en andere omgevingselementen
- de rationalisering van de verwarmingsinstallaties en van de buitenbekleding
Naast het uitvoeren van de studie zelf, zal het studiebureau de Regie der Gebouwen ook bijstaan bij de analyse van de offertes, en instaan voor de controle van de werf tijdens de uitvoering en de oplevering van de werken.
Restauratie
In 2025 zal de Regie der Gebouwen de totaalrestauratie starten, zowel van het centrale volume als van de twee bijgebouwen en de buitenomgeving. De werken worden uitgevoerd tussen 2025 en 2027.
Deze omvangrijke restauratie vereist talrijke expertises omdat ze meerdere disciplines omvat zoals architectuur, restauratie en stabiliteit, maar ook elektriciteit, verwarming, klimaatregeling, bouwfysica en veiligheidscoördinatie.
De werken omvatten onder meer:
- De werfinstallatie en de fasering van de werken om ze uit te voeren per “wijk”;
- De uitvoering van voorafgaande werken zoals de demontage en de recuperatie van de mozaïektapijten;
- De restauratie van de buitenonderbouw en van de binnenhoofdgestellen;
- De restauratie van de metalen structuren en schrijnwerken - deuren en ramen;
- De vervanging van al het glaswerk;
- De vernieuwing van de technische installaties: elektriciteit, verwarming, klimaatregeling, enz.
- De restauratie van de mozaïeken.
Beperking van het energieverlies
Het project heeft niet alleen als doel om deze historische en symbolische site van het Belgisch patrimonium te behouden en te valoriseren, maar streeft ook naar alle mogelijke energieverbeteringen, onder meer dankzij:
- de vernieuwing van een deel van de buitenschil;
- de vervanging van de elektrische installaties en de uitvoering van een verlichtingsbeheersysteem;
- de plaatsing van nieuwe, energiezuinigere verwarmingsinstallaties.
Bescherming en onderhoud van de planten
Tijdens de werken worden de planten volledig beschermd zodat de nodige temperatuur en de juiste vochtigheidsgraad bewaard blijven. Ook wordt er gezorgd voor voldoende natuurlijk licht voor de planten, waarbij het risico op bladverbranding in de zomer wordt vermeden.
Tijdens de werken heeft het onderhoudspersoneel steeds toegang tot de serre.
Wat betreft de jaarlijkse publieke opening in de lente, kan u meer info vinden op de website van de Belgische monarchie.
Technische fiche
Eigendom: Belgische Staat
Bouwheer: Regie der Gebouwen
Afmetingen van de koepel: ongeveer 60 m (diameter) | 30 m (hoogte)
Afmetingen van de bijgebouwen: ongeveer 9 m (hoogte) | 16 m (breedte) | 19 m (lengte) en 23 m (lengte)
Studie
Studiebureau en opdrachtgever: MA2 - Chatillon Architectes
Duur van de studie: 2019 – 2021
Kost van de studie (gefinancierd door de Regie der Gebouwen): ongeveer 1.000.000 € (incl. btw)
Werken
Aannemer: Denys
Duur van de werken: 2025 – 2027
Kostprijs van de werken: ongeveer 20.000.000 euro, incl. btw (waarvan 13.650.000 euro incl. btw gefinancierd wordt door Beliris)
Laatste wijziging in mai 2025
