Context

De Wintertuin werd op bevel van koning Leopold II gebouwd tussen 1874 en 1876 door de architect Alphonse Balat.

Het was de eerste serre van het indrukwekkende glazen complex dat zou opgericht worden op het domein van Laken. Deze serre wordt gebruikt voor koninklijke recepties.

Architectuur

De Wintertuinserre wordt overkoepeld door een glazen kroon van ongeveer 25 meter hoog, met een diameter van 57 meter. Het metalen skelet omvat 26 zichtbare bogen die steunen op een Dorische zuilenrij.

De omvangrijke afmetingen van de Wintertuinserre maken de groei van een weelderige vegetatie mogelijk. De wanden zijn versierd met rotsstukken uit gegoten cement op een metalen wapening, waar een veelzijdigheid van planten aanwezig is.

De serre beschut een subtropische vegetatie.

Restauratie

De Regie der Gebouwen voorziet een restauratie naar de oorspronkelijke staat van het centrale volume, de twee bijgebouwen en de omgeving.   

Terwijl de Regie der Gebouwen in het najaar van 2022 de overheidsopdracht voor de uitvoering van de restauratie lanceerde, moest deze in april 2023 officieel niet gegund worden omdat de ontvangen offertes niet voldeden.

Er zal dus een nieuwe overheidsopdracht gelanceerd moeten worden en de financiering zal opnieuw moeten worden geprogrammeerd, aangezien de werken oorspronkelijk door Beliris zouden worden gefinancierd via via bijakte nr. 14 bij zijn samenwerkingsakkoord (cfr. ministerraad van 18 juni 2021).

Studie

De Regie der Gebouwen heeft de studie rond de restauratie van de Wintertuin toegewezen aan het studiebureaus MA2 - Chatillon Architectes.

Deze studie, die ongeveer 630.000 euro kost, beschrijft onder andere de volgende elementen:

• de beschermingselementen en -middelen die nodig zijn om de goede werking van de serres te allen tijde en ongeacht de buitentemperaturen te garanderen
• de opbouw en ontmanteling van de stellingen
• de aanpassingen die nodig zijn voor de verlichting en de elektriciteit (met inbegrip van de bedrading, de verlichtingsapparaten, de vloerverlichting, de wandversterkingen, de schakelaars, de openingsmechanismen van vensters, de luidsprekers, enz.)
• de aanpassingen die nodig zijn voor de ventilatie, de verwarming, de verluchting en de airconditioning
• de regelmatige schoonmaak tijdens de werken van de werfzone
• de beveiligings- en signalisatie-elementen die nodig zijn voor het goede verloop van de werken en voor wanneer de serres geopend zijn voor het publiek.
• het voorzien van de wettelijk verplichte uitrustingen in verband met veiligheid en toegankelijkheid van personen en gebouwen
• de wegen, voetpaden, parkings en andere omgevingselementen
• de rationalisering van de verwarmingsinstallaties en van de buitenbekleding

Naast het uitvoeren van de studie zelf, zal het studiebureau de Regie der Gebouwen ook bijstaan bij de analyse van de offertes, en instaan voor de controle van de werf tijdens de uitvoering en de oplevering van de werken.

Bescherming, onderhoud en toegang

Tijdens de werken worden de beplantingen in de serres voorzien van een integrale bescherming. Die zal het nodige klimaat, de nodige vochtigheidsgraad en voldoende natuurlijk licht garanderen, zonder dat de planten in de zomer het risico lopen te verbranden.

Er wordt gedurende de werken ook een toegang voor het onderhoudspersoneel van de serres voorzien.

Wat betreft de jaarlijkse publieke opening in de lente, zal de wintertuin gedeeltelijk toegankelijk zijn voor bezoekers. De route wordt bepaald in functie van de fase van de lopende restauratiewerken.

Technische fiche

Eigendom: Belgische Staat

Bouwheer: Regie der Gebouwen

Studiebureau en opdrachtgever: MA2 - Chatillon Architectes

Duur van de studie: 2019 – 2021

Kost van de studie (gefinancierd door de Regie der Gebouwen): 630.000 € (incl. btw)

Laatste wijziging in april 2023