Het Masterplan voor een detentie en internering in humane omstandigheden voorziet ook de oprichting van detentiehuizen.
De ministerraad besliste immers in oktober 2021 om over het ganse land detentiehuizen op te richten, met een capaciteit van 720 plaatsen in totaal.
Een detentiehuis is een kleinschalige, gesloten inrichting met een capaciteit van 20 tot 60 gedetineerden. Het biedt opvang aan personen met een gevangenisstraf van maximum 3 jaar en een laag veiligheidsrisico. Veroordeelden voor bijvoorbeeld zedenfeiten en terreurmisdrijven komen dus nooit in aanmerking voor plaatsing in een detentiehuis.
In een detentiehuis krijgen de gedetineerden er vanaf dag één begeleiding op maat om hun re-integratie in de maatschappij zo goed mogelijk voor te bereiden en de kans op recidive te beperken.
Het eerste detentiehuis in België opende in september 2022 zijn deuren in een voormalig woonzorgcentrum in Kortrijk. In juli 2023 werd ook de voormalige vrouwengevangenis in Brussel (de site “Berkendael” in Vorst) in gebruik genomen als detentiehuis.
Daarnaast lopen er projecten voor de realisatie van detentiehuizen in Luik, Doornik, Olen, Zelzate en Oostende.
Detentiehuizen via unitbouw
Omdat het moeilijk is om locaties te vinden die beantwoorden aan de behoeften van een detentiehuis en omwille van de dringendheid, lanceerde de Regie der Gebouwen een overheidsopdracht om via een raamovereenkomst modulaire units te voorzien die gebruikt kunnen worden voor de realisatie van detentiehuizen.
Het voordeel van de werkwijze met modulaire units is dat er relatief snel een volwaardige constructie kan worden gerealiseerd die voldoet aan de hedendaagse normen, zonder dat daarbij grote voorbereidende funderingswerken moeten gebeuren.
Andere federale overheidsdiensten zullen ook gebruik kunnen maken van deze modulaire units.
De raamovereenkomst, die op 10 januari 2025 werd toegewezen aan de combinatie “De Meeuw nv & Detoo Architects nv”, voorziet 1100 plaatsen via unitbouw, waarvan 600 plaatsen voor de detentiehuizen en 500 plaatsen voor andere federale overheidsdiensten, zoals Asiel en Migratie. De raamovereenkomst vertegenwoordigt een maximaal totaalbedrag van ongeveer 219 miljoen euro (inclusief btw) en is vier jaar geldig.
Momenteel zijn er al vier concrete projecten voorzien via unitbouw, namelijk de detentiehuizen van Genk (op de voormalige site van de Federale Politie aan de Vennestraat), Antwerpen (op de parking van de site van Digipolis), Ninove (op de voormalige site van de Federale Politie aan de Aalstersesteenweg) en Jemeppe-Sur-Sambre (op de voormalige site van de Rijkswacht in de Rue de la Gendarmerie). Ze zullen elk een capaciteit van 40 plaatsen hebben, behalve het detentiehuis van Ninove, dat er 25 zal tellen.
Voorbeeld van een mogelijke unitbouw - ©️De Meeuw nv & Detoo Architects
